Oud en nieuw; over afscheid nemen.

"Oma was oud, toch mama?" Ja.
"De baby van ... (vriendin) was nieuw." Ja.
Stilte, denken, peinzen... En dan...
"Hoe kunnen oud en nieuw dan allebei doodgaan?" 
Goede vraag. Hoe kunnen oud en nieuw dan allebei doodgaan?
De directheid raakt me, niet verwacht. Ook mooi, zuiver... Ze maakt me deelgenoot van haar gedachten. Haar eigen kleine rouwproces dat zich nu al een paar weken voor mijn ogen, in het hart en in ons huis afspeelt.

Haar oma is dood en dat doet pijn. We spelen 'begrafenis' in de huiskamer en lopen langzaam achter elkaar. Hoeden op en hoeden af. We groeten. Ze heeft goed opgelet bij de begrafenis en op de begraafplaats vraagt  ze waar oma's parkeerplaats is. Bij iedere steen vraagt ze wie daar woont. Ze is puur... Ze rouwt.

Met Sinterklaas schreeuwt ze het uit. Sint moet het weten van oma. De Sint is lief en zegt dat er in de hemel ook pieten zijn. Ik ben de Sint dankbaar en mijn kleine meisje wordt rustig.
Haar geknutselde ster op school draagt een wens, ze wenst dat haar mama, ik, nog niet doodgaat. Thuis vraagt ze of ik bloemen wil en muziek en of zij mijn horloge mag hebben want die wil ze graag. Ja, ik wil bloemen, muziek en ja, mijn horloge is voor jou. Mijn lieve kleine meisje is opeens een stukje ouder geworden.
De dagen beginnen en eindigen met oma. Ze droomt over oma in de nacht, dat is het moment waarop ze bij me in bed kruipt, moe en met koude voetjes. Ik hou haar vast, troost en we slapen samen verder.
Met kerst tovert ze oma erbij, "voor nep.." zegt ze. "Waar is oma nu?" Ze heeft oma in haar hart getoverd.  In haar kamer hoor ik haar tegen de knuffels praten over oma. Alle K3 liedjes heeft ze veranderd en zijn nu oma liedjes. Het huis ademt oma en dat is fijn. 
Mijn kleine meisje heeft het rouwen draaglijk gemaakt voor ons allemaal.

"Dat vuurwerk mama, gaat dat allemaal naar oma?" Ja, oma hield van vuurwerk. "Ze kan het goed zien hè vanuit de hemel!" Ja, oma zit op de eerste rij.
"Naast de baby?" Misschien wel...
"Dan is het echt oud en nieuw toch, mama?"
Ja lief, dan is het echt oud en nieuw.